Culturele raad vreest financiële problemen kunstsector

MAASSLUIS – De Culturele Raad Maassluis vreest grote financiële problemen voor de culturele sector in de stad. Bij Theater Koningshof zijn de liquiditeitsproblemen nu al duidelijk aanwezig.

De CRM raadpleegde de afgelopen weken zijn achterban. Want: “Hoewel er in de landelijke media wel aandacht is voor (het gebrek aan steun voor) kunst en cultuur, hebben de huidige - beperkte - steunmaatregelen van de landelijke overheid weinig tot geen betekenis voor de lokale cultuur.”

Een reactie kwam van 35 verenigingen, culturele instellingen, stichtingen en individuele kunstenaars en ‘culturele professionals’.

Vrijwel alle activiteiten in de culturele hoek in Maassluis zijn volledig tot stilstand gekomen, zo constateert de CRM. “Geen (wekelijkse) repetities of bijeenkomsten meer, geen optredens, geen voorstellingen of exposities. Heel vaak wordt daarbij de consequentie genoemd dat men de contacten mist en het moeilijk(er) is de contacten te onderhouden. Dit duidt op de grote waarde van het sociale aspect van kunst en cultuur.”

Verder doemen aan alle kanten financiële problemen op. Vaste lasten als huisvesting lopen door, mensen in dienst moeten worden doorbetaald maar inkomsten vallen weg. Geen optredens, geen baromzet, geen oudpapieracties, minder verhuur van ruimtes, om een paar belangrijke te noemen. “Voor veel respondenten betekent dit een serieuze financiële impact.” De meeste mensen en organisaties die reageerden zeggen wel ‘enkele maanden’ te kunnen overbruggen op basis van financiële reserves. “Maar bij sommige leidt dit op korte termijn (maar zeker op langere termijn) tot problemen in de liquiditeit”, concludeert de CRM. Verder dreigt ledenverlies, stappen vrijwilligers op en zeggen cursisten en klanten af. “Dat levert een risico op voor het (gezond) voortbestaan van deze organisaties / verenigingen.”

Nog prangender is volgens de CRM het beeld bij zelfstandigen. Verenigingen hebben vaak nog contributies als inkomstenbron, bij zelfstandigen actief in de sector die niet op kunnen treden of geen cursussen kunnen geven is de inkomstenderving ‘serieus’. “Zelfstandige professionals zijn wel degenen die aanspraak (kunnen) maken op de landelijke overheidsregelingen (maar niet altijd doen).”

Theater Koningshof leidt in financiële zin het meest, aldus de raad. Het theater meldde deze problemen al, bij onder meer B&W van Maassluis. “Dit juist nu het theater gezond en positief draaide met stijgende aantallen bezoekers en stijgende inkomsten.”

Nu de beperkingen ten dele worden opgeheven en theaters en musea weer open mogen, doemen nieuwe zorgen op. “De 1,5 meter regels leveren (structureel) voor meerdere culturele entiteiten een serieus probleem op (theater, musea, historische schepen, koren, muziekverenigingen) en veel respondenten geven dan ook aan behoefte te hebben aan opties voor het gebruik van grotere ruimtes waar men met meer afstand zou kunnen opereren.”

De raad breekt een lans voor het belang van de kunst en cultuur (het maakt samen met de media zo’n 3,7 procent uit van alles wat we in Nederland verdienen, ongeveer zo veel als de bouw en twee keer meer dan de landbouw, aldus de CRM). “Maar naast de economische factor is de intrinsieke waarde van kunst en cultuur minstens zo belangrijk.” Het is als cement voor onze samenleving en levert een belangrijke bijdrage aan onze ideeën, creativiteit en sociale verbondenheid.

Daarom moet er lokaal zorgvuldig met deze sector worden omgegaan, aldus de CRM. “Zowel qua professionele beoefening en consumptie als ook de amateurbeoefening.”

Daarom adviseert de raad de gemeente om de culturele sector in de komende jaren actief te helpen en te ondersteunen, zodanig dat men de crisis en de periode hierna overeind blijft. “Immers, een culturele instelling of vereniging die net de crisis kan overleven, kan de nek worden omgedraaid door de daaropvolgende acties en vermindering van uitgaven. De reactie op de crisis kan dan wel eens ernstiger zijn dan de crisis zelf.”

De raad is cultuurwethouder Corine Bronsveld dankbaar voor hun actie om samen met andere gemeenten ook een beroep te doen op de provincie Zuid-Holland.

Verder komt de raad met een serie praktische aanbevelingen. Bijvoorbeeld: ga soepel om met de prestatieverplichtingen in de lopende subsidies in 2020. “Niet alle subsidieontvangers zijn in staat om de gevraagde prestaties te leveren ten gevolge van de crisis. Denk hierbij aan scholenprojecten die geen doorgang hebben kunnen vinden maar wel zijn voorbereid, maar ook aan de verplichte subsidie-optredens van muziekverenigingen.” Die soepele toepassing van prestatieverplichtingen zou ook volgend jaar moeten gelden.

Verder kan de gemeente huren en andere vasten lasten verlagen of kwijtschelden, of daarin bemiddelen.

Een ander punt is het voorkomen van onduidelijkheid door lokale regels in overeenstemming te brengen met de landelijke, met die in omliggende gemeenten en met die voor andere sectoren als de sport gelden. “Met name voor koren en muziekverenigingen is er nog altijd veel onduidelijkheid.”

Verenigingen en instellingen zijn momenteel op zoek naar grotere ruimten voor hun activiteiten, om onderling afstand te kunnen houden. “De CRM ziet graag dat de gemeente hier een faciliterende rol oppakt om partijen tot elkaar te brengen en tijdelijke alternatieve huisvesting te kunnen realiseren.”

Buitenactiviteiten zouden snel moeten worden voorzien van vergunningen. Ondersteuning en samenwerking op het terrein van werving en promotie van de culturele instellingen zou door de gemeente kunnen worden geregeld. En de financiële zorgen zouden moeten worden verlicht door steun van de gemeentelijke overheid. “Houdt focus op de langetermijndoelen zoals die geformuleerd zijn in de cultuurvisie en vermijdt kortetermijnboekhouddenken.”

En: ‘Never waste a good crisis’. “Een crisis als deze legt ook de kwetsbaarheden bloot in onze culturele sector. De crisis kan ook een goed moment zijn om nader te beschouwen waar je naar toe wilt, waar de bestuurlijke kracht zit, waar mogelijkheden zijn voor (meer) samenwerking en versterking. Echter, cultuur is per definitie gebaat bij diversiteit en vrijheden.”